‘Dan bellen we toch gewoon even de minister?’

Een Rotterdammer zei laatst tegen me: ‘In Rotterdam zijn mensen echt aan het werk, in Den Haag praten ze de hele dag met elkaar’. Natuurlijk is dat niet (helemaal) waar, het is wel hoe mensen van buiten naar de Haagse kaasstolp kijken. Voor velen toch een beetje een vreemde wereld.

Maar wel één waar beslissingen worden genomen. Relevant voor die Rotterdamse klant. En als hij (of zij) naar ‘het Binnenhof’ reist, blijkt dat de ‘spelregels’ voor een lobby bij politici anders in elkaar zitten dan ze als ondernemer gewend zijn. Ik heb een aantal van dat soort (vaak ongeschreven) regels op een rij gezet:

1.  Dan bellen we toch gewoon even de minister? Dat hoor je nog wel eens als een plan of lobby toch niet helemaal loopt zoals gehoopt. Natuurlijk, een minister bellen kan helpen. Maar het is niet dé oplossing om iets in Den Haag gedaan te krijgen. Waar je in het bedrijfsleven soms het snelst zaken doet door de eindverantwoordelijke te bellen, ben je in Den Haag sneller thuis wanneer je je energie en aandacht richt op diegenen die besluitvorming voorbereiden (ambtenaren bijvoorbeeld). Als je dat overslaat, heeft dat belletje naar de minister niet altijd het gewenste resultaat. En áls je die minister belt, moet je zeker zijn dat hij of zij ook opneemt. Dus moet de CEO de minister eigenlijk al kennen.
 

2.  Ja maar ik ken iemand bij de VVD, die zijn toch de grootste partij? Je pijlen richten op de grootste partij is niet zo zinvol als die partij al positief is over wat je wilt bereiken. Het gaat er niet om dat je de grootste partij bereikt, het gaat om een meerderheid in Eerste en/of Tweede Kamer. Dat kan betekenen dat de meeste tijd gaat zitten in gesprekken met een Kamerlid van bijvoorbeeld de Partij voor de Dieren of de SGP. Dat je iemand bij de VVD kent is leuk, het is meestal niet doorslaggevend.
 

3.  Dat Kamerdebat is toch volgende week pas? Geregeld bellen bedrijven met de vraag: volgende week is er debat over onderwerp X, wat kunnen we nog doen? Nou, niet zoveel meer. Haagse besluitvorming is als een ijsberg: alleen het topje is voor iedereen te zien. De Tweede Kamer debatteert over voorgenomen besluiten van ministers die dergelijke besluiten in een ministerraad nemen. Die besluiten worden voorbereid in onderraden, die weer voorbereid worden op de verschillende departementen. En zo kunnen we nog wel even doorgaan. Een effectieve lobby begint vroeg: als de ijsberg nog gevormd moet worden. 
 

4.  Ach, doen jullie dat even? Natuurlijk, afdelingen Public Affairs en lobbybureaus zijn er om te lobbyen. Een geloofwaardige lobby kun je echter nooit helemaal uitbesteden. Je moet als CEO of bestuurder bereid zijn in actie te komen. Vaak horen we: ‘Ach, kunnen jullie dat gesprek met dat Kamerlid even doen?’ Dat kan, maar het helpt niet altijd. Een bestuurder of inhoudelijk expert van een organisatie maakt doorgaans meer indruk bij een Kamerlid dan een ingehuurde lobbyist.

5. Hoe laat is dat Kamerlid beschikbaar? CEO’s en ondernemers hebben een volle agenda, doorgaans past iedereen zich aan hen aan. Zo niet in Den Haag. Kamerleden voeren debatten en worden tussendoor door tig belangenclubs, lobbyisten en bedrijven aangeschreven. Zij komen niet opdraven als het de CEO schikt. Het werkt andersom. Effectief lobbyen kost dus tijd. Als je echt iets wil bereiken dan ben je als CEO of bestuurder af en toe in Den Haag te vinden. Voor een geplande afspraak. Of om gewoon eens een debat te volgen en na afloop ‘toevallig’ nog even na te praten met dat ene Kamerlid of de minister.



Nog altijd wordt lobbyen gezien als iets geheimzinnigs en iets dat afhankelijk is van wie je in je adressenbestand hebt zitten. Dat is al lang niet meer zo: wie het ‘ons kent ons’-spel in 2018 probeert te spelen, zal met grote regelmaat van een koude kermis thuiskomen. Wie aan het Binnenhof een belang te verdedigen of promoten heeft, zal zich moeten verdiepen in de Haagse mores. En nooit denken dat wet- of regelgeving met één telefoontje te beïnvloeden of te sturen is.